geplaatst 20201016
DEZE PAGINA IS EEN BEWERKING VAN DE VOORDRACHT VOOR DE boekPRESENTATIE 3 oktober 2020
Het Zesde Geluk, een eigenzinnig gebedenboek
Gebedenboek
Een gebedenboek en dan nog wel een eigenzinnig gebedenboek. Wat roept dat bij je op? Ben je geïnteresseerd, nieuwsgierig, getriggerd?
Een paar keer heb ik de suggestie gekregen om het woord ‘gebed’ te vermijden om zo een breder publiek aan te spreken. Ik heb alle begrip voor wat er zoal aan associaties mee kan klinken. Maar dat wil ik niet op het conto van het gebed schrijven en al helemaal niet op wat ik erin hoor. Met de betekenis die ik erin zie, vind ik het een prachtig woord. En wie weet als ik daarover iets vertel, dat een breder publiek er voeling mee krijgt of erop wil reflecteren.
Gebed
In het woord ‘gebed’ klinkt voor mij de verwijzing naar ‘bedding’, de bedding van een rivier. De bedding van een rivier heeft een tweeledige werking. Zij wordt gevormd door het stromende water én zij geleidt het stromende water, geeft het richting. Zo ook een gebed. De vorm van het gebed, – in dit boek veelal woorden, maar niet alleen, en ik wil voor mijzelf spreken -, zijn een uitvloeisel van een hartenkreet of verhelderend inzicht vanuit geboeid zijn door een levensvraag of geïnspireerde bewogenheid, van een fluister om mij toe te vertrouwen aan de levensstroom. Op hun beurt geven deze woorden, als ik me ervoor openstel, richting aan bewogenheid, aan de levensstroom. En kan het mijn inzicht verhelderen.
Het gebed nodigt uit tot het belichten van fundamentele vragen en levenservaringen. Dat laat je niet ongemoeid. Dat geldt voor mij, die het heeft geschreven, evenzo als voor een geïnteresseerde lezer. We hebben allemaal wel de ervaring dat je verwonderd kunt zijn over wat er uit jezelf tevoorschijn komt. Zoiets zet mij op een spoor, een spoor om te gaan.
In dialoog
Zoals je nooit twee keer in dezelfde rivier stapt, lees je nooit twee keer hetzelfde boek. Voor een rivier is dat duidelijk, want er stroomt steeds nieuw water door de bedding. Bij een boek zou je kunnen denken, maar er staan toch dezelfde woorden en afbeeldingen in? Dan kun je je afvragen, Wat maakt dit boek dit boek? Is het het object op zich of wat erdoor tevoorschijn komt? In hoeverre speelt de betekenis die de lezer eraan geeft, mee?
Als lezer verander ik voortdurend. Zo verandert voor mij ook het boek. Ik lees er nieuwe dingen in, wanneer ik geen herinnering heb aan wat ik eerder gelezen heb. Ook lees ik dingen als nieuw wanneer door levenservaring zich ongekende perspectieven en betekenislagen aandienen.
In het besef dat ik voortdurend in wisselwerking sta met mijn omgeving, in dialoog als het ware, in dat besef is het levende gebed. De werkelijkheid op zich is een boek dat voor ieder van ons open ligt. Het is vrij van een specifieke vorm. Het sluit alle vormen in. In dit gebedenboek wordt dat besef aangewakkerd.
Toevertrouwen en loslaten
Het uitbrengen van dit boek is in wezen een uitnodiging tot dialoog. Dat de teksten niet alleen voor mijzelf betekenis hebben, maar ook anderen inspireren ben ik in de loop der jaren gaan beseffen.
Een keer werd ik aangenaam verrast toen Piet Thissen, geheel onverwacht, het gebed Lofbelijdenis voorlas aan een zen-meditatiegroep. Ter inleiding sprak hij over de kracht van de herhaling. Hij las de tekst zelf vaker en nu voor de tweede keer in deze groep. Steeds ontdekte hij er andere facetten in. Toen ik hem erover sprak, zei hij dat de schrijver onbekend was. Hij was vergeten dat ik hem de tekst enkele maanden eerder had gemaild. Voor mij was dit een handreiking om me toe te vertrouwen aan het proces om ermee voor de dag te komen.
Het materiaal uitgeven, betekent ook loslaten en het zijn eigen weg laten gaan, ieder zijn of haar eigen ontdekkingen er mee laten opdoen.
Het Zesde Geluk
Ik heb geen suggestie gekregen om die titel te veranderen.
Het Zesde Geluk is een verwijzing naar de film The Inn of the Sixth Happiness. Voor een toelichting verwijs ik naar deze pagina onder het gelijknamige kopje.
Dit gebedenboek is bedoeld als een herberg voor de ziel.
Wat Het Zesde Geluk is, heeft ieder voor zich te ontdekken. We zullen ook allemaal andere ontdekkingen doen bij het lezen van dit gebedenboek. Het proces dat je aangaat door geïnteresseerd de inhoud ervan op te nemen, zal voor ieder van ons anders uitpakken, afhankelijk van wat er in de mens sluimert om te worden belicht, gevierd of bemoedigd. Het is ten slotte een dialogisch proces, een wisselwerking.
Verluchten, ruimte scheppen
Dat het tot een boek is gekomen, is ook de vrucht van een dialogisch proces. Het voelt als een meebewegen met wat zich aandiende, een benieuwd zijn naar waar het toe leidt, een toevertrouwen. Een grote stimulans was dat Els Ritzema bereid bleek de teksten te verluchten met haar tekeningen. Ik ben er haar zeer dankbaar voor.
De samenwerking, met de vormgevers Anne Louman en Petra van Bloemendaal was erg leerzaam. Met hun creatieve inbreng zijn de diverse elementen, teksten, tekeningen en uitbeeldingen, tot een eenheid geworden. Daar wil ik Petra en Anne voor bedanken.
Ik ben blij dat de strip die Maartje de Valk ooit voor mij heeft getekend en waarin De weg van de mens wordt uitgebeeld, een plek in het boek heeft gekregen.
Ik wil ook de mensen bedanken die kritisch feedback hebben gegeven op de teksten. Daaruit putte ik vertrouwen om de nodige stappen te zetten.
Speciale aandacht wil ik schenken aan de tekeningen van Els die het boek verluchten. Ze scheppen een ruimte waarin de gebeden gedijen. Structuur en vrijheid gaan hand in hand en vormen een organisch geheel. Haar lijnvoering zorgt voor een dynamisch karakter van de tekeningen, alsof ze ademen en leven. Haar manier van werken ervaart ze als woordloos spel.
Wat te verwachten
Via deze link kun je kennis nemen van enkele fragmenten uit het boek. De aard van de teksten in het boek is divers, soms poëtisch. Daarnaast zijn er ook uitgeklede teksten in fraai vormgegeven schema’s. Wellicht vergt het meer studie willen ze hun zeggingskracht prijsgeven.
Met de zes helende meditaties worden aspecten van het menselijk bestaan aangeraakt met het oog op het engageren in het levensspel, bewust medespeler zijn in het mysterie van leven.
In de bijlagen wordt een handreiking gedaan voor de fysieke component van het gebed.
Tot slot geef ik een inkijk in hoe een gebed op mij kan inwerken. Ik noem dit onderdeel Speelveld, omdat ik me een grote vrijheid permiteer terwijl ik op verkenning ga. Ik hoop dat het inspireert om vanuit bezielde waarden in het leven ook het eigen speelveld te verkennen en te putten uit de bron in jezelf.
Het boek
Uitgangspunt bij de vormgeving van het boek was dat het makkelijk open neergelegd of -gezet kan worden. Zo kun je af en toe een blik werpen op een gebed dat je aanspreekt. De tekeningen nodigen hiertoe uit.
Mijn moeder wil ik hier in het zonnetje zetten. “Mam, je bent vanaf mijn jonge jaren een luisterend oor voor mij geweest, voor mijn hardop reflecteren op levensvragen. Spiritualiteit is niet je passie. Je voelde echter haarfijn aan hoe belangrijk het voor mij was om mijn innerlijke wereld te verhelderen, om deze te kunnen vertalen naar de buitenwereld. Ook jij hebt hierdoor een ontwikkeling doorgemaakt. Het is fantastisch om dat als dochter mee te beleven. Bedenkingen had je wel bij het idee om dit gebedenboek uit te geven. Gelukkig heb ik dat kunnen relativeren en ben je uiteindelijk enthousiast meebewogen. Ik ben blij dat je deze coming out mag meemaken.”
Het boek ligt open naast haar stoel, iedere dag een andere pagina.
Ik heb gehoor gegeven aan de lokroep van binnen. Stap voor stap is het zover gekomen. Dankzij de ondersteuning van Els.
Wordt vervolgd…
Wil je een gebed door mij begeleid meebeleven? Dat kan.